U četvrtak, 11. jula 2019. godine obaviće se dženaza za još 33 žrtve genocida, izvršenog 11. jula 1995. godine u demilitariziranoj i zaštićenoj enklavi Ujedinjenih naroda – Srebrenici. Dženaza žrtvama genocida obaviće se na spomen mezarju u Potočarima. Nužno je podsjetiti da su genocid u Srebrenici počinile jedinice Vojske RS i MUP Republike Srpske uz podršku i saradnju Vojske Jugoslavije, specijalnih policijskih snaga Srbije i drugih paravojnih srpskih formacija iz Srbije, Crne Gore i tada okupiranih dijelova Republike Bosne i Hercegovine. Vlada Republike Srpske putem svoje Komisije za istragu događaja u Srebrenici, 2004. godine priznala je zločin genocida. Komisija Vlade entitea RS objavila je izvještaj u oktobru 2004. u kojem je potvrdila 8.731 nestalih i poginulih osoba s područja Srebrenice. Komisija je utvrdila spisak svih vojnih, policijskih i paravojnih i parapolicijskih snaga iz Republike Srpske i Srbije koji su učestvovali u izvršenju genocida u Srebrenici. Sačinjen je i poimeničan spisak po jedinicama, gdje je utvrđeno da je u operacijama u julu 1992. godine učetvovalo blizu 25.000 vojnika i policajaca. Ostaje otvoreno ptanje zašto ovaj spisak nikada nije javno objavljen, te šta je u prethodnih 15 godina po ovom pitanju radilo Tužilaštvo BiH. Više stotina lica sa ovog spiska, po nezvaničnoj informaciji više od 800, danas je zaposleno u institucijama Bosne i Hercegovine.

Srbija je pred stalnim Sudom pravde UN-a u Hagu 26. februara 2007. godine presuđena za nesprečavanje genocida u Srebrenici i time postala jedina država na Svijetu koja je presuđena zbog kršenja Konvencije UN-a o sprečavanju i kažnjavanju zločina genocida. Presudom je utvrđeno:

1. Da je Srbija prekršila obavezu spriječavanja genocida iz Konvencije o spriječavanju i kažnjavanju zločina genocida u vezi sa događajima koji su se desili u Srebrenici u julu 1995.godine.
2. Da je Srbija prekršila obaveze iz Konvencije o spriječavanju i kažnjavanju zločina genocida time što nije predala Ratka Mladića optuženog za genocid, saučešništvo u genocidu, radi suđenja pred Međunarodnim krivičnim tribunalom za bivšu Jugoslaviju, čime je propustila da u cjelosti sarađuje sa Tribunalom.
3. Da Srbija nije ispunila obaveze iz privremenih mjera koje je Sud naredio 8. aprila i 13. septembra 1993.godine u ovom predmetu, tako što je propustila poduzeti sve mjere koje je imala na raspolaganju da spriječi genocid u Srebrenici u julu 1995. godine.
4. (Sud) je odlučio da Srbija mora odmah preduzeti efikasne korake da bi osigurala ispunjenje svojih obaveza prema Konvenciji o spriječavanju i kažnjavanju zločina genocida kako su definisane u članu II Konvencije ili bilo koje druge mjere propisane članom III Konvencije, i predati optužene za genocid ili drugi od tih zločina za suđenje Međunarodnom krivičnom tribunlau te u cjelosti sarađivati s Tribunalom.
5. (Sud) je utvrdio da, u vezi s kršenjem obaveza navedenih u podstavu 5 i 7 zaključak Suda u tim podstavovima predstavlja odgovarajuću satisfakciju, te da ovo nije predmet u kojem bi bilo odgovarajuće narediti plaćanje kompenzacije ili narediti davanje garancija i uvjerenja da se kršenje neće ponoviti
6. Presudom je utvrđeno da su bosanski Srbi osmislili i implementirali genocid u i oko Srebrenice, kao i da je genocid počinjen u ime vlasti Republike Srpske.

Sud je baveći se pitanjem odgovornosti SR Jugoslavije – Srbije i Crne Gore za genocid počinjen u BiH utvrdio da je vojska SR Jugoslavije učestvovala u ratu u Bosni i Hercegovini. Sud konstatuje da postoji mnoštvo dokaza koji potvrđuju direktno ili indirektno učešće zvanične vojske SR Jugoslavije zajedno sa vojnim snagama bosanskih srba, u vojnim operacijama u Bosni i Hercegovini. Međunarodni sud pravde utvrdio je učešće SR Jugoslavije u ratu u BiH što razrješava pitanje prirode oružanog sukoba u Bosni i Hercegovini.

Vijeće Kongresa bošnjačkih intelektualaca pozdravlja odluku Vijeća ministara Bosne i Hercegovine da se 11. juli 2019. godine proglasi Danom žalosti u Bosni i Hercegovini, ali samo ovaj čin nije ni izbliza dovoljan.
Vjerujemo da je krajnje vrijeme da Parlamentarna Skupština Bosne i Hercegovine, prije svega usvoji Rezoluciju o 11. julu, po uzoru i u tekstu kao što je to učinio Europski Parlament 15. januara 2009. godine, ali i mnoge druge države Svijeta, a zatim i da donese Zakon o zabrani negiranja zločina genocida.
Po logici i prirodi stvari, ali i presudi Međunaodnog suda pravde u Hagu, Rezouciju bi svakako trebalo da usvoji i Skupština Republike Srbije, naravno ukoliko ima imalo digniteta, empatije i dostojanstva kod parlamentarne većine u Skupštini Srbije.
Stručni savjeti VKBI stoje na dispoziciju predstavnicima vlasti po ovom javnom zahtjevu i inicijativi.

Genocid nad Bošnjacima Srebrenice, Zvornika, Milića, Bratunca, Vlasenice, Žepe i drugih naselja Podrinja, koji je počinjen u Srebrenici jula 1995. godine, nije činjenica oko koje se može pregovarati ili politički „nadmudrivati“, već predstavlja nultu tačku početka procesa integracije u bosansko-hercegovačkom društvu i Državi, ali i odnosa sa susjednom državom Srbijom.
Ostaje mrlja na međunarodnoj zajednici, kolektivnoj svijesti i savjesti čovječanstva, posebno OHR-a kao deytonske institucije za provedbu Općeg okvirnog sporazuma za mir u Bosni i Hercegovini, zbog činjenice da se u Bosni i Hercegovini rezultati genocida, nečinjenjem i šutnjom, prihvataju kao društveni i politički realitet.
Još uvijek postoji šansa, ali i nada, za civilizirani Svijet, da se rezultati i politički projekat zasnovan na genocidu poništi.

Srebrenički genocid nas Bošnjacima-muslimanima u srcu evropkog kontinenta, nije „problem“ samo žrtava genocida, već problem svih demokratskih i civiliziranih društava i država regiona, Evrope i cijelog Svijeta.
Prije svih na potezu je vlast u Srbiji i politički establišment entiteta Republika Srpska, da se suoče sa jezivom prošlošću i zločinima genocida. To je minimum koji očekuju žrtve genocida, kao i svi građani Bosne i Hercegovine koji žele mir i napredak sebi i generacijama koje dolaze, piše u saopćenju Vijeća Kongresa bošnjačkih intelektualaca.